Akıllı telefonlardan sonra evdeki saatten, depremde can kaybını önleyen betona kadar hayatımızdaki hemen her şey ‘akıllı’ olmaya başladı. Hâl böyle olunca, sıra özellikle İstanbulluların sıkıntı yaşadığı otoparklara geldi. İSBAK, inovatif yaklaşımıyla, insansız ‘akıllı otopark’lar için kolları sıvadı.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin teknolojik yüzü olan İstanbul Bilişim ve Akıllı Kent Teknolojileri (İSBAK) A.Ş., şehir hayatına yenilikler katarak yaşamı kolaylaştırma çalışmalarını aralıksız sürdürüyor. Toplu taşımadan trafik ışıklarına, yol denetleme sistemlerinden sosyal projelere kadar pek çok farklı alanda ‘akıllı ve teknoloji’ odaklı bir yaşam inşa ediyor. İSBAK’ın yenilikçi projelerinden biri olan araca özgü akıllı otopark sistemi de bu amaç için atılmış önemli bir adım. Akıllı otopark sistemiyle araçlarını herhangi bir park görevlisinin yardımına ihtiyaç duymadan park edebilecek olan araç sahipleri, otoparklardaki sensörlü sistemle, otoparkta kalan sürelerini öğrenip ödemelerini yapabilecekler. Akıllı sistemle, aracın ödeme yapmadan parktan çıkmasına kapanlarla engel olunacak. Önceden tanımlanmış kartlarla, kredi kartıyla ya da İstanbul Kart ile hızlıca ödeme yapmak mümkün olacak.

“Araca özgü otopark sistemi ile otoparklarda insansız bir dönem başlayacak”

İSBAK Üretim Planlama Şefi Zafer Kavak, sistemin İSPARK otoparklarında yaygın olarak kullanılmasını düşündüklerini söyleyerek, “Mevcut sistemde İSPARK personeli park yapmış aracın yanına gidiyor, saate bakarak fiş kesiyor. Biz bu sistemi otomatikleştirmek istedik. Çünkü araçlar park ettikten sonra personelin aracı gözden kaçırması ya da araç sahibinin ödeme yapması gerektiğini bilmemesi gibi bir durum söz konusu. Bu da maddi kayıp olması demektir” diyerek ihtiyacın nereden doğduğunu belirtti.

1996’dan beri sahada kullanılan bir sistem

Aracın, ana arterlerde işaretlenmiş park alanına girmesiyle sistem çalışmaya başladığını belirten Kavak, sistemin güvenli ve sıfır hata ile çalışacağını kaydederek, “Araç park alanına geldiğinde endüktifloop denilen bir sensör devreye girecek. Bu sensör aracın varlık yokluk bilgisini algılayacak. Örneğin 15 dakika olarak tanımladığımız ücretsiz park zamanından sonra sayaç işlemeye başlayacak. Bu sistem 1996’dan beri sahada kullanılıyor aslında. Sinyalize kavşaklar, EDS sistemlerinin tamamı bu sensörle çalışıyor, tam ve doğru bir biçimde algılıyor. Otoparkta da hatasız bir şekilde çalışacağını söylemek mümkün” dedi.

Tuzaklarla aracın ödeme yapmadan parktan ayrılması engelleniyor

Akıllı otoparklar sayesinde insandan kaynaklı hatalar ortadan kaldırılmış oluyor. Sistemde tanımlanmış ücretsiz park süresinden sonra araç parkta kalmaya devam ettikçe sayaç işlemeye başlarken, aracın tuzaklarla hareket etmesi engelleniyor.

“Para ödemesi gerçekleşmeden aracın parktan çıkması mümkün olmayacak. Araç sahibi kiosklarda ödemesini yapacak. İster kredi kartıyla ister İstanbulkart’la isterse özel olarak tanımlanmış başka bir kart tanımlanarak park ücreti ödenebilecek. Ödeme karşılığında fişini alacak araç sahibi. Sistem ödemeyi görünce tuzak inecek ve araç çıkabilecek. Araç sahibinin tutara itiraz edeceği bir durum olmayacak çünkü her şey bilgisayar ortamında olduğu için güvenilir olacak” diyen Zafer Kavak, mevcut otopark çalışanlarının da daha verimli işlerde istihdam edilmesini sağlayacak olan bu sistemin büyük ve katlı otoparklarda da kullanılabileceğini kaydetti.

“Fikrimizi koruma altına almadan üretim yapmıyoruz”

İSBAK, geçmişte ihtiyaçlara yönelik olarak pek çok fikri projelendirip, seri üretime geçmiş. Ancak herhangi bir patent başvurusu yapmadıkları için ürünlerinin taklitleriyle karşılaşmış. Kavak, patent almanın gerekliliği ve önemi üzerine vurgu yaparken, “Birlikte çalıştığımız patent firması tarafından bilgilendirildikten sonra artık tüm fikirlerimizi koruma altına almadan üretime geçmiyoruz” dedi.

Türkiye’de geçmişte patent almanın daha çok bilim dünyasına özgü bir hak ve hatta kavram olduğuna dair kanının yanlışlığına dikkat çeken Adres Patent Genel Müdürü Cumhur Akbulut, patent almanın önemi ve sürecin kolaylığına yönelik yaptığı açıklamada; “Çok değil bundan birkaç yıl öncesine kadar özellikle iş yaşamının yoğun olduğu cadde ve sokak başlarını mesken etmiş ‘değnekçiler’ diye tabir edilen insanlar vardı. Siz aracınızı park etmek için bir yer bulduğunuzu zannettiğiniz noktada kapıyı açar açmaz yanınıza yaklaşan kişiler herhangi bir resmiyeti olmayan, vergi veya işletme kaydı olmayan, üstelik kişi ya da araç güvenlik önlemi olmaksızın hizmet adı altında para toplarlardı. Şimdi ise İstanbul’un birçok noktasında akıllı otopark sistemleri insan hayatını kolaylaştırmak, yaşam kalitesini arttırmak amacıyla güvenli ve teknolojik hizmet kolaylığı sağlıyor” dedi.

Türkiye’de; insansız hava araçları, kara ve deniz taşıtları, teknolojik buluşlar, savunma veya ağır sanayiye yönelik buluşların yanı sıra akıllı ev sistemleri, akıllı otopark sistemleri, çeşitli yemek pişirme yöntemleri, iş ve süreç yönetim sistemleri gibi güncel hayatı kolaylaştırmaya yönelik her gün onlarca fikir ve proje için patent başvurusu yapıldığını söyleyen Akbulut, “Bu sebeple buluş sahiplerine önerimiz hak ihlallerine karşı kendilerini korumak ve hak iddia edebilmek için küçük büyük demeden tüm fikir ve projeler için herhangi bir yatırım yapmadan önce mutlak suretle; sınai mülkiyet hukuku konusunda uzmanlaşmış mahkeme ve yargı kararlarını bilen; patent başvurularında uzman bir mühendis ve patent vekili danışmanı firma ile çalışmalarıdır” ifadelerini kullandı.