Yedi Uyurlar veya Yedi Uyuyanlar,

Kuran’da Ashab-ı Kehf, Eshâb-ı Kehf

Hem İslam’da hem de Hıristiyanlıkta var olan hikâye…

Yemliha, Mekselina ve Mislina

Mernuş, Debernuş ve Şazenuş

Kefeştetayyuş adında bir çoban

Birde köpeği…

&

Yedi uyurları biliriz değil mi? Hepimiz en azından çok uzun süre uyumuş bir yedi kişinin hatta birde onların bir köpeğinin olduğunu biliriz. Anlatırken asırlarca uyumuşlar deriz… Sonra asırlar sonra uyanmışlar aklımızda kaldığı hikâyede, şehre gitmişler her yer değişik hatta bir şeyler almak için verdikleri paradan sonra oradakilerin dikkatlerini çekmişler. Her iki taraf şaşkınmış. Yedi uyurlar daha yeni uyuduklarını sanıyorlarmış, asırların geçtiğini bilmiyorlarmış. Esnaflar verilen paranın geçmediğini kim bilir hangi tarihten kaldığını bilmediklerini söylüyorlarmış.

Hikâye böyle idi. Ya da ben böyle bir şey hatırlıyordum. Sadece kulaktan dolma olamaması için araştırmak gerekli dedim. Bakın bu konuda topladığım dokümanları sizlere aynen aktarıyorum…

—Ashab-ı Kehf denilen gençler, bugün yeri konusunda çeşitli rivayetler bulunan Efsus şehrinde yaşıyorlarmış.

—Bunlardan altısı sarayda görevli, hükümdara yakın kimselermiş. Hükümdarın müşavere heyetindeymişler. Onun sağında ve solunda bulunurlarmış. Sağındakiler Yemliha, Mekselina ve Mislina idi. Bunlara “Ashab-ı yemin” denmiştir.

—Hükümdarın solunda bulunanlar ise, Mernuş, Debernuş ve Şazenuş’tur. Bunlara da “Ashab-ı yesar” denmiştir. Hükümdarın Roma imparatorlarından Dimityanus veya Dokyanus olduğu düşünülmekteymiş.

—Kesin olan şey imparatorun putperest olduğuymuş. Putperestliği kabul etmeyen az sayıdaki insanları yakalatıp öldürtüyormuş. Hükümdar bir ihbar üzerine saraydaki putperest olmayan gençlerin durumlarını öğrenmiş. Onları çağırıp tehdit etmiş.

—Onlar inançlarından ayrılmak istememişler. Dokyanus’u inançlarına davet etmişler. Hükümdar onların eski günlerine dönmeleri için zaman tanımış.

—Gençlerde inançlarını korumak için şehre yakın bir dağ yönüne gitmişler. Yolda giderken Kefeştetayyuş ismindeki bir çoban onların inancına katılmış. Yedincileri olmuş. Çobanın köpeği Kıtmir de onlara katılıp, arkalarından takip etmiş. Dağa yaklaştıklarında çobanın gösterdiği bir mağaraya girmişler. Mağarada dua ederek merhamet dilemişler.

Hikâyenin devamına göre hükümdar, Efsûs’a gelip, onları sorar. Kaçtıklarını haber alıp saklandıkları mağarayı öğrenince adamlarıyla mağaraya gider ve mağaranın ağzını onları öldürmek maksadıyla kapattırır. İnanca göre gençler ölmez, yüzyıllar boyunca uyumaya devam ederler. Sonunda ise ilahi bir şekilde uyandırırlar. Ne kadar süre kaldıkları tam olarak bilinmemekle birlikte Kehf suresinde bu süreyi 309 sene olarak belirtir.(alıntı)

Kuran’da 110 ayetten oluşan Kehf Suresi ismini aldığı Eshâb-ı Kehf kıssasını dokuz ve 27. ayetler arasında ayrıntılarıyla anlatıyor.

Özellikle 17. ayet mağaraya güneşin ne şekilde doğduğu ve battığıyla ilgili:

“(Onlara baktığında) görürsün ki güneş doğduğunda mağaralarına sağ yandan yönelir, battığında onları sol yandan makaslayarak geçerdi ve onlar da mağaranın geniş boşluğundaydılar. Bu Allah’ın ayetlerindendir. Allah, kime hidayet verirse, işte hidayet bulan odur, kimi saptırırsa onun için asla doğru yolu gösterici bir veli bulamazsın.”

Bu konu ile ilgili kuran-ı Kerim’de: Kehf suresinin 10. Ayetinde:

• Kehf suresinin 9.ayetinde;

“Sen Eshab-ı Kehf’i ve Rakımı kerametlerimizden biri mi sandın.

Sözleri ile Hz. Peygambere seslenildikten sonra, mağara arkadaşları ile ilgili bilgi verilmeye başlanmaktadır.

(Bazı kimseler):

“Onlar üçtür, dördüncüleri köpekleridir” diyecekler bunlar.(bazıları da):

”Onlar beştir altıncıları köpekleridir”

Diyecekler. Bunlar gaybı taşlamaktır. (bazıları ise):

”Onlar yedidir, sekizincileri köpekleridir”

Diyecekler. Der ki:

”Onların sayılarını Rabbim daha iyi bilir.

Onlar hakkında bilgisi olan çok azdır”.

O halde onlar hakkında,(sana bildirilen) açık deliller dışında bir münakaşaya girme ve onlar hakkında hiç kimseden bir şey sorma(Kehf suresi 22)

Hiçbir şey için “Bunu yarı yapacağım” deme! (Kehf suresi 23)

Ancak “Allah dilerse (yaparım)” (de). Bunu unuttuğun takdirde Rabbini an ve “Umarım ki Rabbim, beni bundan daha yakın olan bir yola iletirde!(Kehf suresi 24)

Onlar mağaralarında üç yüzyıl kaldılar. Buna dokuz yıl daha ilave etmişlerdir.(Kehf suresi 25)

Kehf suresinde yer alan 17. Ayette:

‘Güneşi, doğduğu zaman mağaralarının sağına eğilirken, battığı zaman da sol taraftan onları keser geçerken görürsün. Onlar mağaranın geniş bir köşesinde idiler.’

Yedi uyurlar – mağara arkadaşları deniliyor bu anlatıya… Burada değişik bir yazı daha okudum. Orada da aynen şöyle diyor.

• Kehf suresindeki ayeti kerimede mağaranın içine sabah ve akşam gün ışığı düştüğünden bahsetmektedir. Gün ışığının mağaraya düşmesini tespit bakımından Afşin Ashab-ı Kehf mağarasında fizik ve astronomi bilim adamlarından oluşan bilirkişi heyeti inceleme yapmışlar ve Afşin mahkemesi de bilim adamlarının kararını haklı bulmuş.

Ashab-ı Kehf uyandıklarında geçmiş olan zamanında farkında değillermiş.

Uykudan kalkmaları, birbirleriyle konuşmaları ve içlerinden birini şehre göndermeleri Kuran’da geçer.

Şehre gidip yiyecek getirecek kimsenin (Yemliha’nın) elbise değiştirerek halini kimseye bildirmeden gidip gelmesini uygun görmüşler.

Yemliha, bunu kabul edip şehre geldiğinde çok değişmiş bir şehir bulmuş.

Geçen zamanın farkına varmış. O zamanın hükümdarının yanına götürülmüş. İnanca göre bu hükümdar gençlerin dinindenmiş. Başlarından geçenleri hükümdara anlatmışlar. Daha sonra gidip arkadaşlarına haber vermiş. Daha da sonra tekrar hepsi uykuya dalmışlar…

Memleketimizin her tarafında böyle güzellikler var…

Sizlere değişik bir şey daha söylemek istiyorum.

• Dünyanın pek çok yerinde Yedi Uyurlar’a ait olduğuna inanılan mağaralar varmış.
• Bunlardan üçü Efes, Tarsus ve Afşin’deymiş.
• En çok bilinen ve ziyaret edilen mağara ise Tarsus’taymış.

Tarsus’a gittiğimizde mutlaka ziyaret etmemiz gerek…

Nazan Şara Şatana