Mal Hatun – Malhun Hatun, Bala Hatun!

Osmanlı kurucusu Osman Bey’in eşi,

İkinci Osmanlı padişahı Orhan Gazi‘nin annesi

Anadolu Selçuklu Veziri Ömer Abdülaziz Bey’in kızı

Bir çok padişah annesini ve eşini yazıyorum.

Padişah eşi olmak nasıl bir duygu? Padişah anası olmak nasıl bir duygu, bunun tarifi nasıl mümkündür acaba?

Bir anne ve bir eş olarak bunlar altından kalkılacak sorular değil.

Fakat bir padişah eşi olmak gerçekten çok zordurda bir padişah anası yani valide sultan olmak bence çok keyiflidir.

Düşünün oğlunuz padişah!

Vay Canına…

Birde şöyle düşünebilir misiniz?

Siz koskoca bir imparatorluğu kuran adamın eşisiniz.

Sizden sonra o kadar çok sultan hanımlar gelecek ki,

Sizden sonra bu kurulan imparatorluk yedi cihana hükmedecek,

Eşinizin ismi konulan bu büyük imparatorluk 600 yıl hükmedecek.

Tarihte bu kadar uzun süren imparatorluklar parmakla gösterilecek kadar az.

Siz Mal Hatunsuzun, Malhun Hatunsunuz; eşiniz büyük bir imparatorluk kuruyor, oğlunuz bu imparatorluğun en önemli padişahlarından biri oluyor.

Yani sizin soyunuz sürüyor.

Yine aynı sözleri söyleyeceğim.

Vay Canına!

Malhun Hatunla ilgili bir yazı yazmıştım daha önce. O zaman sadece Osman Beyin eşi olarak yazmıştım. Şimdi çok az bilenen bu muhteşem kadından biraz daha söz etmek istediğimden yazıyorum.

İki büyük adamın arkasındaki bu kadın kimbilir nasıl biriydi?

Bu dünya güzeli kadın, ileride bütün sultanların yaşayacağı gibi oda eşini paylaşmak zorunda kalacakmıydı?

Bazı tarihçiler Osman Beyin iki eşi olduğunu yazıyor.

Mal hatun ve Bala hatun!

Yani Malhun hanımın eşi ileride Bala Hatunla evlenecekti!

Bazıları da Malhun Hatunla, Bala Hatunun aynı kadın olduğunu!

Sizlere biraz uzun bir hikâye anlatacağım. Biraz detaylı olacak.

Buna şöylede diyebiliriz bir değil belki birkaç anlatı sıralayacağım. Nedeni; Osman Beyin iki eşi ile olan hikâyesini tarihçilerin başka – başka anlatmalarından!

Önce isterseniz birazda olsa Osman Beyden söz edelim…

Osman Bey akılı biriymiş, çok da efendiymiş. Girişken olması da onu tanıyanlar için önemli biri olması için sebeplerden biri olarak düşünülürmüş. Cesur, atak, efendi, girişkin ve akıllı daha ne olsun?

Kayı Aşiretinin başındaki Ertuğrul Gazi’nin Osman hep dikkatini çekiyormuş.

Hatta o kadarki bu aşiretin başına bile onun geçeceğini düşünüyormuş.

Öte yandan çok önemli biri varmış. Şeyh Edebali…

Anadolu Selçuklu Devletinin başında o zamanlar Alaaddin Keykubat varmış.

Şeyh Edebali’nin bir tekkesi varmış, burada eğitim veriyormuş.

Şeyh Edebali aynı zamandı çok ciddi bir bilim adamaymış. Bu tekkede ise yöneticilik kuralları ve yasalarını öğretiyormuş.

Osman Bey, etrafında kendi ile ilgili görüşleri bildiğinden, böyle bir âlimin derslerine katılmak istemiş. Onun öğretilerinden yararlanmak istiyormuş. Tekkesine gitmiş, onun müritlerinin arasına girmiş.

Evet…

Osman Beyle ilgili anlatacaklarımız bu kadarla kalmalı bence! Konumuz Malhun Hatun çünkü…

Kimi Mal Hatun’u Şeyh Edebali’nin kızı diyor, kimi Bala Hatun’u…

Tarihçiler bu konuda ciddi ayrılmalar içindelermiş.

Sizlere toparlayabildiğimi aktaracağım.

Mesela Kayı Boyu aşiretinin başına geçen Osman Bey, tekkeye gelip giderken dillere destan bir güzelliği sahip olan, Malhun hanımı görmüş ve ilk görüşte âşık olmuş. Malhun hanım çok güzelmiş.

Güzelliği dillere destanmış. O kadarki Bizans prensleri bile onunla evlenmek istiyorlarmış.

Şeyh Edebali kızına çok düşkünmüş. Ona önem verirmiş, onun mutlu olmasını istermiş.

Osman Bey, Şeyh Edebali’den kızını istediğinde bu evliliğe; Osman Beyin ileride çok önemli biri olacağını bildiğinden, kızına zaman ayıramayacağını, ömrünü at sırtında savaşlarla geçireceğini tahmin ettiğinden olumlu bakmıyormuş.

Kızını yabancı prenslerde ısrarla istiyor olunca bir karar vermek zorunda kalmış. Kızı ile konuşmanın daha doğru olacağını düşünmüş.

Kızına Osman Bey’de gönlü olup olmadığını sorduğunda kızınında bu yağız delikanlıya boş olmadığını görmüş.

İşte o zaman bu evliliğe olur demiş.

O zamanlar böyle önemli adamların nikâhlarını önemli adamlar kıyarlarmış. Bunun içinde; Şeyh Tur’ud kıymış nikâhlarını…

Bazı tarihçiler Şeyh Edebali’nin gördüğü bir rüyanında etkisiyle kızını Osman Beye verdiğini söylüyorlarmış.

Rüya şöyleymiş.

Tarihi kaynakların müştereken belirttiğine göre Eskişehir’in İtburnu köyünde oturan, zaviyesinde halkı dini yönden aydınlatan Şeyh Edebali’nin Malhatun adında bir kızı vardı.

Osman Gazi Şeyhin zaviyesinde misafir olduğu günler Malhatun’u görüp pederinden istedi.

Şeyh Edebali:

“Osman Gazi gibi bir emire kızını vermenin doğru olmayacağını“ düşünerek istemedi.

Aynı tarihlerde Eskişehir beyi olan Nurettin Caca beyde Şeyhin kızını istemişti.
Osman Gazi Şeyhin evinde konuk olduğu bir gecede kendisi için hazırlanmış olan odada yatacağı sırada bir kitap görür.

Bu kitabin ne olduğunu sorduğunda, hizmetinde olan Edebali nin dervişlerinden Ahi Turgut:

“Kelamullahtir”der.

Bunun üzerine Osman Gazi:

“Kuran-i Kerim in bulunduğu bir yerde ayak uzatmak Kuran’a sayısızlıktır “diyerek diz üstü oturur ve geceyi öylece geçirir.

Ayni gece Kuran-i Kerim’in karşısında diz üstü yan uyur vaziyette bir rüya görür.

Rüyada; Şeyh Edebali nin koynundan çıkan bir dolunay kendi koynuna girer.

O anda göbeğinden bir ağaç biter.

Bu ağacın dalları öyle uzar ki üç kıtaya ulaşır.

Bu ağacın gölgesinde bağlar, bahçeler, uzanan yem yeşil ovalar, Tuna, Meriç, Dicle Fırat ve Nil nehirleri akar…

Osman Gazi rüyasından bir sesle uyanır.
“Osman Kuran’a gösterdiğin bu hürmetten dolayı mükâfatlandıracağız. “
Osman Gazi bu rüyayı Şeyhin zaviyesinde bulunan Ahi Turgut a anlatır.

Derviş Turgut da olayı Şeyh Edebali’ye nakleder.

Görülen bu rüya ve Kuran’a gösterilen bu hürmetten dolayı Şeyh Edebali kızı Malhatun’u Osman Gazi’ye zevce olarak verir ve evlenirler.

Bir yerde küçük bir not var onuda sizlere iletmek istiyorum.

Mal Hatun İkinci Osmanlı padişahı Orhan Gazi’nin annesi ve Osman Gazi’in eşidir.

Mal Hatun bir Anadolu Türk beyi olan Ömer Bey’in kızıydı.

Osman Gazi’nin bir diğer eşi de bir Anadolu din adamı olan Şeyh Edebali’nin kızı Rabia Bala Hatun’du.

Her ne kadar Osmanlı efsanelerinde Orhan Gazi’nin annesinin Şeyh Edebali’nin kızı olduğu öne sürülmüşse de bunun doğru olmadığı bilinmektedir.(alıntı)

Benim gönlüm ikisinin bir kişi olmasından yana…

Tabiki bilemeyiz.

Sadece düşünmek istiyorum…

Koskoca bir imparatorluğu eşiniz kursa, asırlarca dünyaya hükmetse, hep eşinizin ismi ile anılsa, oğlunuzda eşiniz kadar önemli bir sultan olsa, neler hissederdiniz?

Nazan Şara Şatana