Kadıköy ile birlikte İstanbul’un kent hafızasına yepyeni bir eser daha kazandırıldı. Kent kültürü belleğine derin saygısı olan yazar Osman Öndeş, 90 yaşına girdiği günlerden başlayarak, ailece ömrünün geçtiği eski Moda’yı belgeleriyle gün ışığına çıkardı.

“Kadıköy’ün Güngörmüş Sayfiyesi Moda” adıyla K-İletişim Yayınları tarafından yayımlanan eser, Moda ile ilgili bugüne kadar gerçekleştirilmiş çalışmalar arasında en kapsamlısı olarak öne çıkıyor.

ESKİ MODA’YI VE MODALILARI ANLATIYOR

Eseri hakkında açıklamada bulunan Osman Öndeş; “Bir zamanlar Kadıköy’ün güngörmüş semtlerinden biri olan Moda vardı” diyerek, eski Modalılar ile birlikte sık sık kendisine ‘Eski Moda’ya ne oldu?’ sorusunun yöneltildiğini dile getiriyor ve ekliyor: “Bu eserim, bir semt kadastro taraması değildir. Eski Moda’yı ve Modalıları anlatır.

ESKİNİN GÜZELLİKLERİ GÜNÜMÜZDE DE BİLİNSİN İSTİYORUM

Zaman eğer yıllarla ifade edilirse, birçok güzelliği de silip götürüyor. Bu fâni âlemde, gümrah ağaçlarla süslenmiş bir semtin insanları toprak olurken, arkalarında özenle inşa edilmiş ve sahipsiz kalan nice köşkler, ahşap evler bıraktılar. Pek çoğu acımasızca ya da çaresizlik içinde yıkılıp, yerlerine apartmanlar inşa edildi. Eskinin güzelliklerinin günümüzde de bilinmesi adına bu eseri kaleme aldım.

BU DEĞİŞİM SADECE MODA’YLA SINIRLI DEĞİL

Artık benim zamanımda var olan asırlık ağaçlar, bahçeler, bostanlar, özenle yetiştirilmiş çiçekler ve parklar yok edilmiş. Elbette bu değişim sadece Moda’yla sınırlı değil. Gerçektir ki, Moda’da insan eliyle yetiştirilmiş ağaçlarla, çiçeklerle bezenmiş, nice ince bir üslup ile inşa edilmiş bahçeli köşkler, konaklar, ince süslemeli ahşap evler vardı.

MODA, BİR SAYFİYE SEMTİ İDİ

Moda, başlı başına bir sayfiye semti idi. Varlıklı aileler, Moda’ya yazlık için gelirlerdi. Artık o bahçeler yok, o ağaç zenginliği de yok. Sayfiye otelleri gitti. Geri de gelemezler…”

…

OSMAN ÖNDEŞ KİMDİR?

1931 yılında, İstanbul, Üsküdar’da dünyaya geldi. Ankara-SBF’den
ayrılarak Deniz Harp Okulu’na girdi. Bu okuldan dede ve baba mesleği
olan bahriye zabiti olarak birincilikle mezun oldu. Meslek yıllarında bir
yıla yakın ABD Maryland, İngiltere’de South Shields, Newcastle, Glasgow
(Harland of Wolff), 1968-70 yıllarında Malta Adası’nda yaşadı. 1972’de
isteğe tâbi olarak istifaen emekli oldu. Öğrencilik yıllarından beri yazarlık
yanı hep ağır bastığından Son Saat, Milliyet, Hürriyet, Günaydın, Dünya,
Referans, Hayat Tarih Dergisi, Hayat Mecmuası ve Belgelerle Türk
Tarihi, Atlas Tarih, Toplumsal Tarih, Derin Tarih Dergisi gibi yayınlar
başta olmak üzere muhtelif gazetelerde ve dergilerde yüzlerce makalesi,
araştırmaları ve Günaydın Gazetesi’nde Cemal Dündar’ın resmettiği çizgi romanları yayınlandı.

Eserleri, Boğaziçi Yayınları, Yağmur Yayınevi, Altın Kitaplar, Milliyet
Yayınları, Hürriyet Yayınları, Aksoy Yayıncılık, Remzi Kitabevi, Şenocak
Yayınları, Yapı Kredi Yayınları, İş Kültür Yayınları, Timaş Yayınları,
Tarihçi Kitapevi, Alfa Yayınları gibi yayınevlerince neşredildi.
Oriantalist ressamlar konusundaki çalışmaları ve eserleriyle tanınmış
Erol Makzume ile ortak yazar olarak yayınladıkları “Osmanlı Saray
Ressamı Fausto Zonaro” isimli prestij eser, YKY tarafından üç baskı yaptı
ve İngilizce baskısı dahil tükendiğinden yeni belgelerle neşredilmek üzere çalışmaları devam etmekte…

İngiltere’de Colchester ve Londra’daki “Lloyd’s of London Press”,
“Informa”, “Seatrade”, Shipbrokers”, Yunanistan’da “Naftiliaki”, İsviçre’de
“Internationale Journal des Transports” dergilerinin Türkiye temsilcisi olarak çalıştı. 2020 yılında neşredilmiş eserleri; “Mustafa Kemal Paşa ile İstanbul’dan
Samsun’a” ve “İstanbul Limanı”dır. Levantenler konusunda yaptığı
araştırmalar “Son Levantenler”, “Moda’lı Vitol Ailesi” gibi eserlerde
yayınlanmıştır. Merkezi İngiltere olan Levantine Heritage Foundation-
Levanten Kültür Mirası Vakfı’nın ilk dönem yönetim kurulu üyesi
seçilmiştir.