Maddi ve Manevi Tazminat Davası Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Maddi ve manevi tazminat davaları, mahkemelerde görülen dava konuları arasında oldukça üst sıralarda yer almaktadır. Suç mağduru olan birçok kimse, hukuksal haklarını tam olarak bilmedikleri için, tazminat davası açmamakta ve hakkı olmasına rağmen hukuki haklarını kullanamamaktadır. Bu nedenle de özellikle tazminat gerektiren davaların, bu konuda ihtisaslaşmış bir tazminat avukatı ile yürütülmesi, hak mağduriyetlerinin önlenmesine katkı sağlayacaktır.

Maddi ve Manevi Tazminat Davası Nedir?

Tazminat hukukuna göre, hukuka aykırı olan işlemler ve eylemlerden dolayı, mağdur olan kişinin görmüş olduğu maddi zararların telafisi için açılan davaya maddi tazminat davası denmektedir. Söz konusu işlemler ve eylemlerin sebep olduğu manevi zararları telafi etmek için açılan davalara ise manevi tazminat davaları denmektedir. Her iki tazminat davası ayrı ayrı açılabildiği gibi, aynı dava için birlikte de açılabilmektedir.

İLGİLİ HABER Evcil Dostlarınız İçin Güvenilir Veteriner Tercihi

Hangi Nedenlerle Maddi ve Manevi Tazminat Davaları Açılabilir?

Maddi ve manevi tazminat davası, sonucu itibari ile mağdurun zarar gördüğü, nerede ise her türlü hukuka aykırı eylem için açılabilmektedir.

Maddi ve manevi tazminat davaları yaygın olarak şu nedenlerden dolayı açılmaktadır;

• Meslek hastalığı olarak kabul edilen hastalıklara yakalanılmasından dolayı açılan tazminat davaları
• Doktor ile sağlık kurum ve kuruluşlarının hartalarından dolayı oluşan hastalık, yaralanma ve ölümle sonuçlanan durumlar için açılan tazminat davaları
• Haksız tutuklamalar, el koyma ve gözaltına alma gibi kolluk kuvvetlerinin gerçekleştirdiği ve hukuka aykırılık taşıyan eylemlerden dolayı açılan tazminat davaları
• Kanunda iş kazası olarak kabul edilen durumlardan dolayı açılan tazminat davaları
• Trafik kazaları sonucu oluşan maddi ve manevi zararların telafisi için açılan tazminat davaları
• Sözleşmelerin yükümlülüklerinin yerine getirilmemesinden kaynaklanan tazminat davaları
• İş yerlerinde, çalışanlara uygulanan mobbing ve hukuksuz olarak fazla çalıştırılma gibi nedenlerden dolayı açılan tazminat davaları
• Kişi ve kuruluşların telif ve kişilik haklarının ihlal edilmesi nedeni ile açılan tazminat davaları

Tazminat davalarının açılabilmesi için, oluşan maddi ve manevi zararların, mutlaka hukuka aykırı bir eylem kaynaklı olması gerekmektedir. Hukuka uygun eylemlerden dolayı zarar görülmüşse, bu konuda tazminat davası açılamamakta, açılsa bile istenen sonuç elde edilmemektedir.

Maddi ve Manevi Tazminat Davaları Açmak İçin Hangi Şartlar Gereklidir?

Maddi ve manevi tazminat davalarının açılabilmesi için bazı yasal şartların oluşması gerekmektedir. Bu şartların başında, maddi ve manevi zararların hukuka aykırı bir fiilden dolayı oluşması gerekmektedir. Zararların mutlaka bir fiilden kaynaklanması ve davayı açacak kişinin de bu fiilden dolayı zarar görmüş olması gerekmektedir. Ayrıca, gerçekleştirilen fiilde fiili gerçekleştirenin kusuru ve fiilden dolayı da bir illiyet bağının bulunması gerekmektedir.

Maddi ve Manevi Tazminat Davaları Kime Karşı Açılabilir?

Maddi ve manevi tazminat davaları, hukuka aykırı işlem ve eylemi bizzat gerçekleştiren kişilere karşı açılabilir. Bunun yanı sıra, eylemin gerçekleşmesi ile ilgili kurum ve kuruluşlara da bu tazminat davaları açılabilmektedir. (sigorta kurumu, sağlık kuruluşu ve SGK gibi)

Maddi ve Manevi Tazminat Davalarında Yasal Dava Açma Süreleri ve Zamanaşımı

Maddi ve manevi tazminat davaları için yasal dava açma süreleri ve zamanaşımı süreleri, davanın konusuna göre değişiklik göstermektedir. Tazminat davası açılacak bir dava konusu, bir suçtan kaynaklanmışsa, tazminat davası açmak için belirlenen süreye bakılmaz. Bu durumlarda ceza davasının devam ettiği süre boyunca, maddi ve manevi tazminat davasının açılması mümkündür.

Bu kapsamda, kanunda belirtilen bazı tazminat davaları için yasal süreler şu şekilde sıralanmaktadır;

• Haksız fiillerden kaynaklanan tazminat davaları için: Bu davalar için dava açma süresi, eylem veya işlemin gerçekleştiği tarihten itibaren iki yıldır. Zaman aşımı süresi ise, olayın öğrenildiği tarihe bakılmaksızın 10 yıl olarak belirlenmiştir.
• Boşanmadan kaynaklanan tazminat davaları için: Hem maddi hem de manevi tazminat açma süresi, boşanma tarihinden itibaren en geç bir yıldır.
• Sözleşmeler ile ilgili açılacak tazminat davalarının, zamanaşımı süresi 10 yıl olarak uygulanmaktadır.
• Trafik kazalarından kaynaklanan tazminat davaları için: Dava açma süresi 2 yıl, zamanaşımı süresi ise 10 yıl olarak belirlenmiştir.

Maddi ve manevi tazminat davalarının açılmasında yasal sürelerin aşılarak, hak mahrumiyetlerinin yaşanmaması için, tecrübeli bir avukattan hukuki destek alınması gerekmektedir.

Maddi ve Manevi Tazminat Davalarını Açabilecek Kişiler Kimlerdir?

Maddi ve manevi tazminat davaları, sadece hukuka aykırı eylem ve işlemlerden zarar gören kişiler tarafından açılabilmektedir. Bu eylemlerin sonucunda davayı açma hakkı olan kişi ölmüşse, yasal varisleri hem maddi hem de manevi tazminat davası açabilmektedir.

Maddi ve Manevi Tazminat Davaları Nerede Açılır?

Maddi ve manevi tazminat davaları, davalı olan kişi veya kuruluşun ikamet ettiği yerleşim yerindeki asliye hukuk mahkemelerine açılabilmektedir. Ticari davalardan kaynaklanan tazminat davaları ise, aynı esaslara uygun olarak asliye ticaret mahkemelerinde açılabilir.

Maddi ve Manevi Tazminat Davalarında Hangi Zararların Tazmini İstenebilir?

Maddi ve manevi tazminat davaları ile genellikle; kişinin yaşamı, sağlığı, vücut bütünlüğü ve ruh bütünlüğü ile ilgili zararların tazmini istenmektedir. Hukuka aykırı bir eylemden dolayı ölüm gerçekleşmişse; ölümden önceki tedavi giderleri, cenaze masrafları ve ölümden dolayı ölen kişinin desteğinden yoksun kalanların masrafları için de tazmin talebi oluşturulabilir.

Maddi ve Manevi Tazminat Nasıl Hesaplanır?

Maddi ve manevi tazminatın hesaplanması için standart rakamlar bulunmamaktadır.

Hâkim tazminat miktarını belirlerken şu kriterleri göz önünde bulundurmaktadır;

• Mevcut durumun kendine has özellikleri
• Haksız fiilin işlenme şekli
• Tarafların ekonomik ve sosyal durumları
• Zarar görenlerin, olası zarardan korunmak için almış olduğu önlemler
• Zarar görenin, olaydaki kusur durumu
• Maluliyet oranı
• Ülkenin ekonomik koşulları
• Olay tarihinde paranın değeri
• Mağdurların olaydan zarar görme derecesi

Hukuka aykırı bir eylemden zarar gören kişilerin de bu zararda kusuru bulunuyorsa, hâkim kusur oranına göre tazminat miktarını düşürebilmektedir. Tazminat davaları sonucunda ödenecek miktarlar, sadece zararların telafisi için olmalıdır. Kanun, tazminat davalarının zenginleşme aracı olamayacağına hükmetmektedir. Bu nedenle de, talep edilecek tazminat miktarının zarara uygun olması gerekmektedir. Bu miktarların belirlenmesi ve tazminat davalarının sağlıklı yürütülmesi için, hukuki destek alınması önemli bir etken olmaktadır.

Maddi – manevi tazminat davası ve daha fazlası için tecrübeli avukatlardan destek almak isterseniz  acasoy.com sitesini ziyaret edebilirsiniz.