Abdülhamid Han’ın harita ve planları ilk kez gün yüzüne çıktı

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş., Sultan II. Abdülhamid dönemine ait 150 harita ve planı gün yüzüne çıkararak ilk kez tek kitapta bir araya getirdi. “Sultan II. Abdülhamid Devri Harita ve Planlarında İstanbul” adlı kitapta, Sultan II. Abdülhamid Han’ın emriyle hazırlanmış olan harita ve planların yanı sıra XIX. yüzyılın başlarından itibaren İstanbul ve çevresindeki padişah mülkleri, imar faaliyetleri, köprü ve resmi dairelerin çizimleri, askeri yapılar ve nüfus ile ilgili haritalar da bulunuyor.

Sultan II. Abdülhamid’in Yıldız Sarayı Koleksiyonu içinde yer alan 150 harita ve planın yer aldığı kitap, İstanbul ve çevresini haritalarla takip etmiş ve elinin altında toplamış olan padişahın yeterince bilinmeyen bir yönünü ortaya koyuyor. Kitapta yer alan bilgilere göre büyük fotoğraf albümleriyle ülkesinin her yanındaki gelişmeleri yakından takip eden II. Abdülhamid aynı zamanda İstanbul ve çevresini deyim yerindeyse semt semt haritalarıyla elinin altında toplamış. Padişahın ilgisi sadece İstanbul ile de sınırlı değil. Kitapta yer alan Osmanlı şehirlerinin haritalarını içeren atlas 1308/1891 tarihli. Karton üzerine, renkli, el yapımı, 24 haritadan oluşan atlas 76×122 cm boyutlarında.

HARİTALARIN ÇOĞU EL YAPIMI

Çoğu el yapımı olan haritaların arka kısımları atlas kumaş ile kaplanmış. Kitapta bulunan en eski tarihli harita 1806-1807 tarihli olup İstanbul’da yeniden inşa edilen tabyalarda yer alan topların menzillerini gösteriyor. Hendesehane ürünü olan harita, 82×92 cm ebadında renkli ve el yapımı. Çalışmada yer alan en yeni tarihli harita ise, Küçükçekmece kazasına tabi Alibeyköyü çiftliğinin karton üzerine bez, renkli, el yapımı, 134×190 cm ebadında olup 1902 tarihli.

Kitapta yer alan haritaların yer ve konularına bakıldığında ülkenin askeri yönden müdafaasından başlayarak, ulaşım yolları, meşhur mahalleri ve stratejik yerlerinin dönemin çağdaş teknolojileri mümkün olduğunca kullanılarak tespit edildiği görülüyor. Bu sayede ihtiyaç halinde nerede ve ne tür tedbirler alınacağı kolaylıkla belirlenebiliyor. Kitaptaki 150 harita ve plana bakıldığında harita ilminin en azından son dönem Osmanlı devlet yöneticileri tarafından yeterince önemsendiği ve nimetlerinden faydalanıldığı anlaşılıyor.