Çocuklarda Antibiyotik Kullanımına Dikkat

Tıp Dünyasının Bakterilerle Savaşı Devam Ediyor. İnsanların Virüs Kaynaklı Nezle Ve Grip Gibi hastalıklarda doktorun görüşünü almadan sarıldığı antibiyotikler, bakterilerin en önemli silahı haline geliyor. Dünya Sağlık Örgütü, antibiyotiklerin yaklaşık % 50’sinin gereksiz yere kullanıldığına işaret ediyor. Antibiyotiklerin gereksiz ve yanlış yere kullanımı ise ilacın direncini kırarak bakteri üzerindeki etkisini yok ediyor, bakterilerin direnç kazanmasına olanak tanıyor.

Organ nakli gibi çok önemli operasyonların antibiyotik olmadan gerçekleştirilemeyeceği gerçeği göz önüne alındığında, insanlığın bakteriler ile savaşı bir kez daha önem kazanıyor. İnsanlık, dirençli bakteriler arttıkça savaşı kaybetmesi muhtelif taraf gibi görülse de, tıp dünyası bu savaşı kaybetmemekte kararlı.

Memorial Dicle Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Mustafa Taşkesen, antibiyotiklerin soğuklar üzerindeki etkisi hakkında bilgi verdi.

ENFEKSİYONLARLA MÜCADELEDE EN GÜÇLÜ SİLAH

Antibiyotiklerin bakteri kaynaklı hastalıkların tedavisinde enfeksiyonlarla mücadelede en güçlü silahtır ancak antibiyotiklerin ölümlere yol açan çok önemli hastalıkların tedavilerinde kullanılması ile enfeksiyonlarda azalma olmuş ve bu da insan ömrünün uzamasına önemli katkı sağlamıştır. Günümüzde farklı şekilde ve çok sayıda antibiyotik bulunmaktadır. Bunlar, her mikroorganizma için farklı seçenekler olarak kullanılmaktadır. Bu önemli silahın yanlış ve gereksiz kullanımı, insan sağlığına yarardan çok zarar vermektedir.

ANTİBİYOTİK İÇİN DOKTOR ÖNERİSİ GEREKLİ

Çocuklarda 6 ay-2 yaş arasında yılda ortalama 5-8 kez görülebilen üst solunum yolu enfeksiyonlarının (ÜSYE); burun akıntısı, hafif ateş, öksürük belirtileri ile ortaya çıkar ve bunlar % 80-90 oranında virüs kaynaklıdır. Soğuk algınlığı, nezle ve grip gibi çocuklarda sıklıkla görülen hastalıkların tedavisinde antibiyotik kullanımı gereksiz bir tedavi yöntemidir. Çocuklarda oluşan “ÜSYE’de destek tedavi ve ateşin düşürülmesi genellikle yeterlidir. Antibiyotikler daha çok orta kulak enfeksiyonu, bazı boğaz enfeksiyonları, zatürre, sinüzit ve idrar yolu enfeksiyonu gibi durumlarda kullanılmaktadır. Çocuklarda hastalık etkeninin bakteri olduğu kuvvetle düşünüldüğü veya kanıtlandığı durumlar ve doktor önerisi ile antibiyotik başlanmalıdır.

GEREKSİZ KULLANIM YARAR YERİNE ZARAR GETİRİR

Antibiyotikler kontrolsüz kullanıldığında; antibiyotik direncine, böbrek ve karaciğer fonksiyonlarının bozulmasına, işitme problemlerine, ekonomik maliyete ve önemli yan etkilere yol açabilir. Aynı zamanda vücuttaki yararlı bakterilerin yok edilmesine neden olarak bağışıklık sistemine de zarar verir. Antibiyotik direnci, ilacın tedavi edici özelliklerini kaybetmesine ve yeni ilaçların üretilmesi ihtiyacına zemin hazırlar.

DOKTORUN ÖNERDİĞİ SÜREDEN ÖNCE BIRAKILMAMALI

Özellikle çocuklarda antibiyotik kullanırken uyulması gereken bazı kurallar vardır. Bu kuralların en önemlisi antibiyotiğin kullanım süresinde ebeveynlerin mutlaka doktorun önerisine uygun hareket etmesidir. Antibiyotik verilen çocuğun ailesine, ilacın dozu, verilme sıklığı, aç-tok olarak kullanılması ve görülebilecek yan etkiler açısından bilgi verme işi de doktorun en önemli görevidir. Antibiyotik kullanımının süresi de antibiyotiğin çeşidine ve hastalığa bağlı olarak değişir. Bu durumda doktorun önerdiği süreden önce bırakılmamalıdır. Çocuğun iyileşmesi sonrası tedavi tamamlanmadan antibiyotiğin bırakılması halinde hastalık tekrarlar ve bakterilerin direnç kazanmasına neden olabilir.

ANTİBİYOTİK KULLANIMINDA NELERE DİKKAT ETMELİ?

• Aileler çocukları hastalandığında antibiyotik kullanma kararını doktora bırakmalı.

• Antibiyotik ateş düşürücü/ağrı kesici olarak kullanılmamalı.

• Doktora antibiyotik yazılması konusunda ısrarcı davranılmamalı.

• Doktora danışmadan eczaneden antibiyotik alıp kullanılmamalı.

• Doktor, ailenin beklentisi üzerine antibiyotik yazmamalı, aileye ilacın yan etkilerini anlatmalı.

• Bebekleri enfeksiyondan koruyan en doğal antibiyotiğin anne sütü olduğu unutulmamalıdır.